Dizanteri Nedir, Belirtileri, Neden Olur, Nasıl Geçer, Tedavi Süreci

Kalın bağırsak hastalıkları arasında en sık görülenlerden biri dizanteridir. Bu hastalık toplum tarafından kanlı ishal olarak da adlandırılır. Kalın bağırsakta farklı sebeplerden dolayı bu hastalık ortaya çıkar. Dizanteri hastalığı mutlaka tedavi edilmelidir. Hastalığın tedavi edilmediği durumlarda yetişkinler ve çocuklar için ciddi rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Genellikle yetişkinlerde görülen dizanteri, olumsuz yönlerinden dolayı bağırsak ve mide hastalıklarına zemin hazırlar. İnsanların sosyal aktivitelerini ve iş yaşantılarını da olumsuz yönde etkiler.

Toplum olarak dizanteri karşısında bilgi sahibi olunmalıdır. Dizanterinin ilk belirtileri ortaya çıktığı anda vakit kaybetmeden doktora giderek gerekli tedavilerin uygulanması gerekir. Eski yıllara göre tıbbın son zamanlarda gelişmesinden dolayı bu hastalığın tedavisi eskiye göre daha kolay yapılır. Doğru tedavi yöntemleri ile hastalar gündelik yaşantılarına dönebilirler.

Dizanteri Nedir?

Dizanteri, bağırsak bölgesindeki iltihaplanma ile birlikte meydana gelen iç hastalıktır. Dizanterinin bulaşıcı özellikleri vardır ve sindirim sisteminde bozukluklara yol açar. Hastalık, kan içerisinde ortaya çıkan sulu dışkılama olarak da tanımlanır.

Bozulmuş veya mikroplu olan yiyecekler ile birlikte su vasıtasıyla da hastalık yayılır. Bozulmuş olan gıdaların vücut içerisinde emilmesi aşırı su ve mineral kaybına sebep olur. Hastalar ilk etapta hafif mide ağrısı ve mide krampları hissederler. Kana geçmiş olan bakteriler hızlı bir şekilde etki gösterir. Enfeksiyonun geçişinden sonra organizmalar bağırsak üzerinde yaşar ve hastanın dışkısı ile yayılır. Dışkıda kan ve mukus olarak görülür. Tedavi edilmezse ölümcül sonuçlara sebep olabilir.

Dizanterinin basili ve amipli olmak üzere iki ayrı çeşit hastalık türü vardır.

• Amipli dizanteri: Entamoeba histolytica adı verilen bakterinin sebep olduğu dizanteri türüdür. Bu tür, tropikal yerlerde görülür. Amipin tek hücreli olmasından dolayı tedavisi kesinlikle yapılmalıdır. Bakteri vücuda girdiği zaman vücutta yıllar boyunca yaşayabilir. Bazı durumlarda mikrobun vücuda girmesinden 10 ile 25 gün sonrasında belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Hastalarda karın ağrısı, kilo kayıpları ve ishal gibi şikayetler olmaya başlar.
• Basili tür: Basili tür dizanteri hastalığı genellikle Batı Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri bölgelerinde görülür. Shigella bakterisinin sebep olduğu bir dizanteri türüdür. Bakteriler insan vücuduna girdikten 2 ile 8 gün arasında hastalık belirtilerini yoğun bir şekilde göstermeye başlar. Amiplü türde ortaya çıkan aynı belirtiler bu türde de görülür.

Dizanteri Nedenleri Nelerdir?

1. Bakteriler
Shigella bakterisi, pek çok farklı çeşitte ortaya çıkar ve bu çeşitlerin hepsi hemen hemen aynı benzer yapıya sahiptir. Bakteriler genellikle ağız yolu ile insan vücuduna girerler. Daha sonra uygun ortamı bularak vücuda yerleşirler. Kalın bağırsakta yer alan mukozaya yerleşen bakteriler, zaman içerisinde hızlı bir şekilde çoğalmaya başlarlar. Mikropların çoğalması son derece hızlı bir biçimde olur. Çoğalmanın hızlı olması kandaki alyuvarların çoğalmasına sebep olur. Vücutta derin yaralar da görülür. Hastalığın bulaşmasına sebep olan bakteriler hasta ve taşıyıcı görevindeki insanlarda da bulunur. Hastalığın iyileşme sürecine girmiş olan kişilere taşıyıcı denir. Bu süreç içerisinde hastalardan uzak durmak gerekir. Hastalık kirli ortam, dışkı ve ağız yolu ile bulaşır.

2. Kirli Su
Pek çok farklı hastalığın sebepleri arasında yer alan kirli sular, dizanteri hastalığının ortaya çıkmasındaki en büyük sebepler arasındadır. Hastalığa yol açan zararlı bakteriler kirli su içerisinde yoğun bir biçimde bulunur. Bu suları tükettiğiniz zaman zararlı bakteriler hızlı bir şekilde vücudunuza yerleşmeye başlar.

3. Hijyensiz Yiyecekler
Yeteri kadar temizlenmemiş ya da temizlenemeyen kirli yiyecekler dizanteriye yol açar. Sokaklarda üstü açık ve hijyen koşullarına uygun olmayan biçimde satılan yiyeceklere pek çok kanatlı bakteri taşıyan kanatlı hayvan konar. Bu durum yiyeceklerin üzerine mikropların bulaşmasına sebep olur. Aynı zamanda iyi bir şekilde yıkanmamış olan sebzeler ve meyveler de dizanteri hastalığına sebep olabilir.

Dizanteri Nasıl Bulaşır?

Dizanteriye yol açan mikroorganizmaların yaşadığı yerlere yakın yerlerde bulunmak ya da hastalar ile yakın temas halinde olmak dizanterinin bulaşmasına yol açar. İnsan dışkısı, ve kanalizasyon atığı gibi yerlerden farklı pislikler ağız yolu ile bulaşır. Tuvaletten çıkıldığı zaman elleri yıkamamak veya yeterli miktarda temizlenmemiş olan yiyecekleri tüketmek de hastalığın kolay bir şekilde bulaşmasına sebep olur.

Hastaların dışkısına konan uçan kanatlı hayvanlar da hastalığın daha hızlı yayılmasına sebebiyet verir. Savaş, kıtlık, kirli su, okullar, yurtlar ve kalabalık toplumlar hastalığın bulaşması için uygun ortamı hazırlar. Hastalığa sebep olan bakteriler hasta ve taşıyıcı bireylerde yer alır. Bu sebeple, hasta ve taşıyıcılar ile temas halinde olduktan sonra ellerin iyi bir biçimde yıkanması gerekir.

Dizanteri Belirtileri Nelerdir?

Dizanteri hastalığının en belirgin semptomları arasında şiddeti sürekli artan karın ağrıları yer alır. Dizanteri, tedavi edilmediği zaman hayati risk taşıyan bir hastalıktır ve kas kramplarının da şiddetli şekilde yaşanmasına sebep olur. Kanlı, iltihaplı ve mukuslu ishal, ateş ve aşırı titreme, mide bulantısı ve kusma, halsizlik ve kabızlık gibi pek çok farklı belirti dizanteri hastalığının belirtileri arasındadır.
Bu belirtiler, hastalığa sebep olan mikrop ve bakterilerin vücuda girmesinden 1 ile 3 gün arasındaki sürede ortaya çıkar. Ancak belirtilerin ortaya çıkması bazı durumlarda hafta ya da ay sürebilir. Bu durumda bağırsak dışındaki farklı birtakım iç organların da zarar görmesine sebep olur.

1. Karın Ağrısı
Dizanteri, bağırsak ve kolonu doğrudan olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır. Karın boşluğunda şiddetli ağrıya yol açan dizanteri, karın ağrılarında yaşanan ağrının artmasıyla birlikte bağırsaklarda veya kolonda iltihaplanmaya da yol açar. Hastalığı meydana getiren bakteriler, iltihap üretici özelliklere sahiptir.

2. Şiddetli İshal
Karın boşluğunda ağrıya yol açan ishal, dizanteri meydana geldiği zaman normal zamanlardaki seyrinden daha farklı bir biçimde ortaya çıkar. İshal, hastalarda iltihaplı, mukuslu ve kanlı bir biçimde meydana gelir. Bağırsaklarda iltihaplanma olduğu ve bağırsaklarda iltihaplanma olduğu için dışkı bir miktar kan da içerir. Hastalar ishal ile birlikte aşırı su ve mineral kaybı da yaşarlar.

3. Ateş ve Titreme
Vücuda dışarıdan giren parazit ve bakteriler mikroorganizmalar ile karşılaşır. Dizanteri bakteriden dolayı kaynaklanan bir hastalık olduğu için organizmalar titreme ve yüksek ateşi meydana getirir. Ateş yükselmesi ve titreme dizanteri hastalığının önemli belirtileri arasındadır.

4. Bulantı ve Kusma
Dizanteri, zehirlenmelere yol açabilir. Bu sebeple, vücut bu duruma tepki olarak mide bulantısı ve kusma gibi sorunları yaşar. Bazı insanlarda kusma meydana gelmez. Fakat mide bulantısı ve iştahsızlık görülür.

5. Halsizlik
Bakteri kökenli olan pek çok hastalıkta halsizlik ortaya çıkar. Bakteriler vücuda girdiği zaman kişinin kendisini bitkin ve halsiz hissetmesine yol açar.

6. Sık Sık Tuvalete Çıkma İsteği
Hastalık, şiddetli ishalden dolayı hastaların sürekli olarak tuvalete çıkmalarına yol açar. Dışkılama isteğinin olmadığı durumlarda bile hastalar sürekli tuvalete gitme isteği içerisinde olur. Bu durum farklı hastalıkların belirtisi de olabilir.

Dizanteri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Dizanteri tedavisi ilaçlı ve ilaçsız yöntemler ile uygulanabilir. Tedavi sürecinde rehidrasyon terapisi, antibiyotik tedavisi ve antiromatizmal ilaçlar da kullanılabilir.

1. Rehidrasyon Terapisi
Oral rehidrasyon yöntemleri ile terapi başlatılır. Hastalar bu dönemde bol bol sıvı tüketmelidir. Hastaların sıvı kullanımına teşvik edilmeleri, hastalık sürecinde kaybedilen sıvının ve minerallerin oranlarının artırılmasını sağlar. İshal ve kusma aşırı boyutta ilerliyor ise damar yolu ile sıvı değişimi yapılır.

2. Antibiyotik ve Amip Öldürücü İlaç Tedavisi
Laboratuvar testlerinin beklendiği süreçte dizanterinin tedavi edilmesi için ilaç tedavisi yöntemlerine başvurulur. Yaşanan semptomların şiddetine göre hastalara antibiyotik ve amip öldürücü ilaçlar verilir.

Semptomlar aşırı şiddetli değil ise doktor basili dizanteri yaşadığına karar verdiği hastaya ilaç uygulamaz. Hastalar bu durumda büyük bir olasılık ile ilaçsız tedavi yöntemleri ile iyileşirler. Türün örnekleri arasında yer alan hastalar ortalama 1 hafta gibi kısa bir sürede iyileşirler.

Bu dönemde ağız yolu ile alınacak olan rehidrasyon oldukça büyük bir önem taşır.

Amibik hastalık türü teşhisi koyulduğu zaman hastaların 10 gün boyunca antimikrobiyal ilaçlar ile tedavi edilmesi gerekir. İlaçlar, hastalık belirtilerinin azaltır. Aynı zamanda amibinin vücut içerisinde barınamamasını da sağlar.

Antiromatizmal ilaçlar, hafif düzeyde seyreden hastalıklarda kullanılır. Hastalığın gidişatına göre doktor tarafından bu ilaç tedavisi başlatılabilir. Amip enfeksiyonunun sebep olduğu türler için antiromatizmal ilaçlar tavsiye edilir.

Dizanteri Hastalığının İyileşme Süreci

Dizanteri hastalığının iyileşme süreci hastalığın şiddetine ve ilerleyişine göre değişkenlik gösterir. Dizanteri 2 ayrı safhada ele alınmalıdır. 2. safhada tedavi süreci 10 ile 20 gün arasında değişir. 20. günün sonuna doğru hastalar normal yaşantılarına devam edebilirler. Hastalık 1. safhada ise iyileşme süreci 7 ile 12 gün arasında değişir. 1. safha tedavi edilmezse, hastalık hızlı bir şekilde 2. safhaya doğru ilerler.

Hastalık aşırı şiddetli yaşanıyor ise tedavinin hastanede yapılması gerekir. Enfeksiyonun bağırsaklarda yer alması, hastanın sağlıklı bir biçimde beslenmesini engeller. Bu süreçte hastanın iyileşme sürecini olumsuz yönde etkiler. Hastalar, yüksek kalorili gıdalar ve ufak lokmalar ile beslenir. Ağız yolu ile beslenemeyecek durumda olan hastalar ise damar yolu ile beslenir. Bağırsaklarda yer alan enfeksiyonun oluşumunu engelleyen antibiyotikler kullanıldığı zaman iyileşme ve tedavi süreci 10 ile 15 gün arasında tamamlanır.